کردستان

تولد فرزند در میان مردم كرد رویدادی شیرین و مبارك است و به شیوه های مختلف این رویداد را جشن می گیرند.

نخستین آیین شادی مربوط به میلاد فرزند ، " گویزه وانه " نام دارد. در روزگار كنونی ما به یمن پیشرفت چشمگیر فن آوری طب پزشكی از مدتها قبل از به دنیا آمدن فرزند جنسیت جنین كشف شده و پدر و مادر روند بارداری و تولد را به دقت پیگیری می كنند اما طبیعتا در گذشته چنین نبوده و در جامعه روستایی و شهری دورانهای پیشین مرد خانه معمولا از روز و ساعت به دنیا آمدن فرزند اطلاع چندانی نداشت و كودكان و یا زنان، شاد و خندان خبر میلاد فرزند و به دنیا آمدنش را به اطلاع او می رساندند و پدر نیز شاد و شاكر به رسم تشكر و مشتلق چند گردو و یا نقل و شیرینی و یا بعدا هدیه ای نفیس به آن پیك می داد .

البته بعد ها این رسم متحول شده و حتی پس از تولد كودك نورسیده مردان و جوانان طلب گویزه وانه می كردند و می كنند. طبیعی است كه در جوامع روستایی تبعیض جنسیتی رواج داشته و به همین خاطر در صورتی كه نوزاد به دنیا آمده پسر بود ، پدر مشتلق و گویزه وانه ی بیشتری به كودكان می داد و گاه در همان روز نخست پدر ولیمه ای به همه ی مردان روستا می داد و میلاد پسر نوقدم خود را جشن می گرفت و البته موسیقی در این جشنها جای ویژه ی خود را داشت و در جای خود در این تحقیق به آن اشاره شده است .

وقتی كه نخستین فرزند خانواده به دنیا میآید خانواده ی مادر نقش ویژه ای دارند . معمولا خانواده زوجه چند ماه پیش از میلاد نوزاد، گهواره، لباس و هدایایی برای نوزاد تهیه می كنند و در ماه هفتم و قبل از به دنیا آمدن فرزند به خانه ی دختر خود می برند.

در كنار هدایایی كه برای نوزاد تهیه می كنند به شكلهای مختلف جعبه یا كیسه هایی تزیینی درست كرده و در آن قاووت می ریزند. این بسته های تزیینی را در هنگام آمدن میهمانانی كه به قصد عیادت و یا دیدن از زن زائو می آیند ، هدیه می دهند. این سنت زیبا هنوز هم در شهر ها و روستاهای كردستان به قوت خود باقی است و كیسه های كوچك قاووت به شكل هنرمندانه و زیبا و گاه به شكل عروسكهای كوچك توسط كدبانوهای خوش سلیقه تولید شده و در بازار به فروش می رسد.

لازم به یاد آوری است كه رسم است بانوان و یا افراد نزدیك فامیل به مدت یك هفته خود را ملزم می دانند تا به دیدن زن زائو و نوزاد تازه متولد شده بروند. این میهمانی و دیدن را در اصطلاح محلی " كورانه" می گویند. كور به معنی پسر است . متاسفانه این جشن و میهمانی به نوعی حامل اندیشه ی تبعیض جنسی بین دختر و پسر بوده و در گذشته بسیار به ندرت پیش می آمده است كه برای تولد نوزاد دختر جشنی برگزار شود. این لفظ كورانه را برای تولد نوزاد دختر نیز به كار می برند .

شهر زیرزمینی کرد علیا در سال 1395 کشف شد

 

شهر زیرزمینی کرد علیا

« شهر زیرزمینی کرد علیا» از توابع بخش کرون شهرستان تیران در استان اصفهان با بیش از ۲۰ هزار متر مربع وسعت، یکی از منحصربه فردترین شهرهای زیرزمینی دنیاست. قدمت این شهر به دوره اشکانیان برمیگردد و کاربری آن نظامی- امنیتی بوده است.

تصاویر شهر زیرزمینی کرد علیا

تاریخچه شهر زیرزمینی کرد علیا
از زمان شاه عباس اول صفوی که ارامنه را به سمت اصفهان کوچ داد، بخشی از ارامنه در روستای" کرد علیای" تیران وکرون ساکن و به کشاورزی و دامپروری سرگرم شدند. از همان زمان به علت زمستانهای سرد و طاقت فرسا و ناامنی های موقتی که در منطقه وجود داشت مردم روستای کرد علیا را به این فکر واداشت که در زیر خانه های خود یک سری دست کندهای زیر زمینی ایجاد کنند تا خود و احشامشان در زمانهای نا امنی و زمان سرماهای طاقت فرسا در دل این دست کندها بتوانند به زندگی ادامه دهند.

تمامی این دست کند ها که دارای راهروهای عریض و اتاقک های تو در تو می باشند به یکدیگر راه داشته و در مجموع یک شهر زیر زمینی بزرگ را تشکیل می دهند. در طول گذر زمان و با مهاجرت ارامنه از این منطقه به صورت تدریجی این دست کند ها هم تدریجاً جایگاه خویش را از دست داد و در بعضی از آنها مسدود شده بود

عکس های شهر زیرزمینی کرد علیا

کشف شهر زیرزمینی کرد علیا
بعد از کشف این شهر زیرزمینی در سال ۱۳۹۵ تا به حال تنها ۱۶۰۰ مترمربع از آن قابل بازديد و بهره برداری است که با توجه به کمبود بودجه و کمک های دولتی، بهره برداری کامل آن بهآهستگی و دشواری همراه است. هم اکنون این شهر زیرزمینی برای بازديد عمومی بازگشایی شده که به گفته رییس شورای اسلامی روستا، محل اصلی درآمدها از بازدید عمومی و هزینه شخصی مردم روستا تأمین می شود.

مسیر دسترسی به شهر زیرزمینی: استان اصفهان - شهرستان تیران و کرون - روستای کرد علیا

چشمه شاهی
یکی دیگر از مکانهای دیدنی این منطقه که دیدن آن خالی از لطف نیست چشمه شاهی و سد سنگی خاکی چشمه شاهی می باشد که در نزدیکی روستای تقی آباد قرار دارد و مسیر دسترسی به آنها این روستای زیبا می باشد.

جشن نوروز از دیرباز درمیان کردها با شکوه خاصی همراه با آداب و سنن تاریخی و فرهنگی برگزار می‌شود. مردم کرد در نوروز به خانه‌تکانی، دید و بازدید، آتش‌افروزی، میرنوروزی، بازی‌های سنتی و بومی می‌پردازند. ایوب گبانچی در کتاب «جشن‌ها و آیین‌های ایرانی» به این نکته اشاره کرده است.

قوم کرد به‌عنوان یکی از اقوام اصیل ایرانی،‌ جشن نوروز را با شکوه خاصی برگزار می‌کند و در بزرگداشت این جشن باستانی آیین‌ها و آداب و رسوم ویژه‌ای را برپا می‌دارند که نشانگر سابقه تاریخی و فرهنگی این قوم است. میرنوروزی، آتش‌افروزی، دید و بازدید و بازی‌های سنتی و بومی برخی از آیین‌های ویژه‌ نوروز در کردستان است که در منابع به آن‌ها اشاره شده است.

تفاوت مراسم نوروزی در کردستان ایران با دیگر نقاط ایران در این است که کردها در شب چهارشنبه آخر سال آتش روشن نمی‌کنند، به‌جای آن شب نوروز برفراز بام‌ها وکوه‌های گرداگرد شهر و آبادی آتش‌بازی می‌کنند. 

ایوب گبانچی در کتاب «جشن‌ها و آیین‌های ایرانی» درباره نوروز در کردستان می‌نویسد: «هنگام فرارسیدن نوروز در کردستان،‌ پس از برپایی سفره هفت‌سین با توجه به توانایی افراد هرخانوار به محض رسیدن سال، صدای هلهله و شادی از هر خانه‌ای بلند می‌شود. نخست افراد کوچک خانواده دست بزرگان را می‌بوسند و سپس بزرگان خانواده روی بچه‌ها و جوانان را می‌بوسد و به هر کدام عیدی می‌دهد.

پس از آن بر سر سفره می‌نشینند و به خوردن مشغول می‌شوند. بچه‌ها و جوانان مقداری سیر و پیاز را خورده و نیز به پای خود می‌مالند. این کار را به این سبب می‌کنند که از گزند جانورانی مانند مار و کژدم درامان باشند. همچنین براین باورند که سمنو باعث افزایش بینایی و هوش، سرکه و سماق باعث از بین رفتن صفرا و سرگیجه و خوردن سیر، باعث دفع سموم بدن می‌شود و از مرگ ناگهانی جلوگیری می‌کند.» 

سنت‌های ویژه نوروزی در کردستان

مراسم نوروز در کردستان تا حد زیادی رنگ و بوی سنتی خود را حفظ کرده است. مراسم میرنوروزی یا امیر بهاری یکی از آیین‌های نمایشی پس از تحویل سال نو است که در گذشته با تشریفات زیادی برگزار می‌شد و امروزه تنها در چند روستای منطقه منگور از توابع مهاباد هرساله در نخستین چهارشنبه سال برگزار می‌شود. در این روز مردم از میان خود فردی عامی را به امارت و حکومت موقت انتخاب می‌کنند به او عنوان میرنوروزی می‌دهند. 

در کتاب «آثار فرهنگی، باستانی و تاریخی استان کردستان درباره این مراسم آمده است: «در نخستین چهارشنبه سال،‌ میر با همراهانش در جمع مردم حاضر می‌شد و با حضور در کوی و برزن مردم کوچه و بازرا را به علت گرانی، ‌بداخلاقی و غیره محکوم می‌کرد و جلاد نیز حکم صوری وی را اجرا می‌نمود. این مراسم از دیرباز درمیان کردها رواج داشت و هرساله با تشریفات خاصی برگزار می‌شد و در گذشته از جایگاه ویژه‌ای برخوردار بود. اگرچه، امروزه این مراسم به دست فراموشی سپرده شده است هنوز هم جایگاه خاصی در ذهن و خاطرات مردم منطقه کردستان دارد.» 

از جمله با شکوه ترین و زیباترین مساجد در بناب می توان مسجد کبود را نام برد که در ساخت آن معماری بسیار خاصی به کار رفته است. معمولا اغلب مساجدی که کبود نام دارند، دارای پوششی از کاشی‌ های آبی، مینایی و یا فیروزه ‌ای هستند اما در این مسجد، هیچ گونه اثری از چنین کاشی ‌کاری ‌هایی دیده نمی شود. برخی از افراد احتمال می دهند که کاشی کاری ها و رنگ آمیزی به کار رفته در مسجد به علت گذر زمان یا توسط برخی عوامل طبیعی و انسانی، دچار فرسایش شده اند و دیگر قابل مشاهده نیستند. در حال حاضر نیز تنها پوشش مسجد کبود بناب آجرهای ساده ای هستند که در کنار یک دیگر قرار گرفته اند. البته این مسجد در عین سادگی، ویژگی های بسیار جالبی دارد که در ادامه مجله مستر بلیط قصد داریم بیشتر درباره آن ها بپردازیم.

تاریخچه مسجد کبود بناب

با توجه به برخی تحقیقات و پژوهش های به عمل آمده می توان گفت، ساخت اولیه مسجد کبود بناب در دوران ایلخانی صورت گرفته و قدمت آن نزدیک به 6000 سال پیش است. در شبستان این مسجد، یک کتیبه وجود دارد که متن روی آن نشان‌ می‌دهد مسجد در سال 1271، زمان حکومت ناصرالدین شاه، بازسازی شده است و از آن پس، مردم بیشتر برای عبادت به آن جا رفته اند. همچنین قابل ذکر است که آخرین بار در سال 1380 و 1381 نیز این بنا را تعمیر و بازسازی کردند. بناب در کل دارای 25 اثر تاریخی مهم و ثبت شده در فهرست آثار ملی است که یکی از این آثار با ارزش همین مسجد دیدنی به شمار می رود.

نقشه و معرفی بخش های مختلف

این مسجد تاریخی نمایی سنگی و آجری دارد، که با استفاده از یازده ستون چوبی و سر ستون های مقرنس کاری شده، استوار شده است. از درب مسجد که وارد شوید، به یک حیاط بسیار دنج و جذاب خواهید رسید که ان را به صورت چهار گوش، ساخته اند. اگر از طرف جنوبی وارد حیاط شوید و چندین پله را طی کنید، با یک دهلیز رو به رو خواهید شد که در قسمت راست آن سقاخانه ای قرار گرفته است. کمی آن طرف تر شبستان مسجد به چشم می خورد که در ارتفاعی بالاتر از سطح حیاط قرار دارد. در نمای جنوبی شبستان، می توانید از سه طاق نما که یکی از آن ها در پشت محراب شبستان واقع شده است، دیدن نمایید. در داخل نیز دو طاق نما و دو پنجره زیبا تعبیه شده است که می توانید به راحتی آن ها را هم مشاهده کنید. درب ورودی مسجد، در کنار قسمت جنوبی شبستان واقع شده است و بخش غربی شبستان نیز به کوچه سیف العلما را پیدا می‌کند. در این قسمت از شبستان، حدود 5 طاق نما، 5 درب و 5 پنجره وجود دارد اما در حال حاضر همه درب ها را مسدود کرده اند. درابتدای ورود شبستان، یک کفش کن، بالکن و راه پله نیز وجود دارد که با تهیه کردن بلیط اتوبوس بناب و سفر به این شهر خوش‌ آب و هوا، می توانید از آن ها بازدید به عمل آورید و لذت ببرید.

شبستان مستطیل شکل مسجد کبود بناب به صورت خیلی ساده ای طراحی شده است و بر روی سقف و خرپاهای آن، هیچ گونه طراحی و رنگ و نگاری دیده نمی شود. فقط در روی ستون های شش گانه آن، یک سری طرح های جالب را با استفاده از رنگ سیاه و قرمز، ایجاد کرده اند. بالای ستون های مسجد، چند سر ستون که با استفاده از تخته های بریده شده به شکل های هندسی و هرمی در آمده اند، دیده می شود که با کمک میخ بر روی ستون ها نصب شده اند و جلوه جالبی در آن جا به وجود آمده است. بالکن زنانه ای که در ضلع شمالی شبستان، قرار دارد نیز دارای نرده های کوتاهی است که زیبایی خاصی دارند. شبستان مسجد کبود بناب در کل دارای فضایی به ابعاد 16×16 متر است و سقف تیر پوش آن بر روی هشت عدد ستون چوبی، قرار گرفته است. در مجموع حدود نود و پنج تیر چوبی در پوشش شبستان مسجد قدیمی کبود به کار رفته است که هر کدام از این ستون های زیبا با یک دیگر تقریبا، 3 متر فاصله دارند. همچنین محراب مسجد در وسط دو پنجره طاق نمای بزرگ جای گرفته است و توجه افراد زیادی را به خود جلب می کند.

https://mrbilit.com/mag/kabod-historical-mosque/

چندین سال است با دیدن عکس‌های حیرت‌انگیز کردستان و روستاهای پلکانی‌اش، دیگر فقط ماسوله را به عنوان روستای پلکانی نمی‌شناسیم. طبیعت بکر و کوهستانی کردستان با آن لباس‌های محلی رنگارنگ مردمانش، خیال سفر به این دیار را برایمان تازه می‌کند. شاید غرب ایران به اندازه مسیر کلاسیک مرکزی ایران برای توریست‌ها شناخته شده نباشد، امّا اگر توریستی مسیرش به این طرف هم افتاده باشد، شگفت زده می‌شود همانطور که یک توریست زن درباره کردستان نوشته بود.

از بین روستاهای کردستان، معمولا پالنگان به عنوان یکی از توریست‌پذیرترین مناطق کردستان در منطقه اورامانات شناخته می‌شود. در این پیشنهاد ایرانگردی، سراغ روستای ویژه دیگری در کردستان می‌رویم که بیشتر از خودش، این روزها زمین فوتبالش به شهرت رسیده، به دلیل منظره بسیار زیبایی که دارد. امّا به جز این تصویر ترند شده، از روستاهایی است که هر ساله گردشگران برای مقصد انتخابش می‌کنند.

روستای دیوزناو کجاست؟

 روستای دیوزناو در جنوب غربی استان کردستان و در سروآباد منطقه اورامانات قرار دارد. فاصله دیوزناو تا مرکز شهرستان، 45 کیلومتر است. وقتی می‌‌گوییم روستا یا شهری در منطقه اورامانات واقع شده، دیگر انتظارش می‌رود که چه مناظر دلفریبی داشته باشد. این روستا هم از این امر مستثنی نیست، طبیعت در آنجا سخاوتمند است و می‌توانید انتظار چشم‌اندازهای سرسبزی را داشته باشید. کوه شاهو و رود سیروان از مواهب زیبای طبیعی این روستا محسوب می‌شوند.

وجود رود سیروان در نزدیکی روستا باعث شده پرورش ماهی در این منطقه شهرت داشته باشد و مجموعه عظیم پرورش ماهی در آنجا تأسیس شود و بسیاری از خانواده‌های این روستا در این مجموعه مشغول به کار شوند.

در کنار این زیبایی طبیعی، لازم است بدانید که این مناطق از قدمت چندین هزار ساله هم بهره‌مندند. احتمالا انسان‌های پیشین هم به دلیل آب فراوان و وجود کوه‌ها این مناطق را برای زندگی‌شان انتخاب کرده‌اند.

درباره معنی نام این روستا فعلا دو تعبیر گفته شده: یکی اینکه دیوزناو به معنی جایی که دیو (خرس) در آن وجود دارد و دیگری به معنی جایی که درخت گردو دارد.

این منطقه به خاطر طبیعتش درختان متنوعی چون زالزالک، بلوط، بادام کوهی، پسته وحشی و درختچه‌های گَوَن، کتیرا و تمشک دارد و از آن طرف حیواناتی چون روباه، جوجه تیغی، گورکن، گرگ، خوک، خرگوش، سنجاب، شغال، بزکوهی و عقاب در این مناطق زاگرسی دیده می‌شود.

اسم من سیلویا است و می‌خواهم از تجربه سفر فوق‌العاده خود به ایران و به خصوص سفر به کردستان برای شما بگویم. من زمان خوبی را برای سفر به ایران انتخاب کرده بودم و در نوروز مهمان مینا و خانواده‌اش در تهران بودم. بعد از گذرندان چند روز فوق العاده و جشن گرفتن نوروز باستانی با مینا و خانواده‌اش من دلم برای سفر به جاده‌ها و دیدن شهرهای مختلف تنگ شده بود. تجربه سفری که من و مینا باهم به اصفهان داشتیم باعث شد که مینا هم از پیشنهاد شروع دوباره سفر استقبال کند. ایران کشوری با تاریخ و فرهنگ بسیار غنی است، که آثار تاریخی و طبیعت بسیار زیبایی دارد، من دقیقا نمی‌دانستم برای سفر بهتر است به تخت جمشید برویم یا به دیدن شهر تاریخی ابیانه در کاشان! اما همسفر من، مینا دقیقا می‌دانست که کجا باید برویم. او پیشنهاد سفر به کردستان را به من داد که طبیعت بسیار زیبایی دارد. بعد از چند تماس تلفنی و هماهنگ کردن کارها، و توضیحات مینا برای سفر به کردستان برای خانواده‌اش و جلب رضایت آن‌ها، ما به همراه یکی از دوستان مینا، به نام «آزاد» راهی سفر به کردستان شدیم. قرار شد ما سفر خود را به مقصد مریوان آغاز کنیم و از استان زیبای کردستان که در نزدیکی عراق و هم مرز با این کشور است دیدن کنیم.

فرهنگ كردستان

استان كردستان یكی از استان های كردنشین در غرب ایران است ، اكثریت ساكنان این استان ، كرد زبان هستند كه به لهجه های مختلف تكلم می كنند . درباره زبان كردی مردم شناسان بر این رای هستند كه زبان كردی یكی از زبان های گروه هند و اروپایی و ایرانی است .

زبان كردی در استان كردستان و همچنین در استان های الام ، كرمانشاه ، همدان ، آذربایجان غربی و شمال خراسان و دیگر كشورها لهجه های گوناگونی دارد اما مهمترین ، پر تكلم ترین و یا به عبارتی لهجه رسمی و ادبی دو شاخه كرمانجی و سورانی است ، شاخه سورانی در استان كردستان لهجه رایج در ادبیات مكتوب است . دین مردم كردستان اسلام و اكثریت آنها پیرو مذهب تسنن و شافعی می باشند ، شیوه غالب زندگی مردم در این استان سنتی و با هویتی قومی است . وجود حدود 1900 روستا در استان نمایانگر انس مردم به طبیعت و كشاورزی است .
به استناد شواهد و مدارك مستند تاریخی ، قوم كرد از نژاد آریایی هستند كه در هزاره اول قبل از میلاد مسیح از كناره های دریای خزر به سلسله كوه های زاگرس آمده و با غلبه بر قدرت آشوریان در نینوا امپراطوری مادها را در قرن هفتم قبل از میلاد در ایران پایه گذاری كردند .

مجله مستر بلیط دریچه ای روشن برای کسب اطلاعات در باب تمام مقدمات سفر، اقامت و تهیه بلیط رفت و برگشت است، که همواره در کنار شما عزیزان با افتخار به فعالیت می پردازد. صدای پای تابستان و تعطیلات به گوش می رسد و اولین چیزی که برای سپری کردن اوقات فراغت به ذهن می رسد، سفر به مناطق خوش آب و هوای کشور عزیزمان است. یکی از بهترین مقاصد گردشگری شهر زیبا سرعین در حدفاصل 30 کیلومتری استان اردبیل است که با ارتفاع 1650 متری از سطح دریا دارای بهترین چشمه های آبگرم طبیعی و درمانی در ایران محسوب می شود. مردم خونگرم آذربایجان زندگی سراسر شعر و موسیقی و سرور دارند. نام سرعین در زبان ترکی به معنی مکان سرد و خنک و در زبان عربی به سرچشمه های جوشان می گویند. در شهر رویایی سرعین روستایی سرسبز و بهشتی به اسم آلوارس با جمعیتی بالغ بر 200 خانوار همچون الماسی درخشان بر دامنه های سبلان پرافتخار خود نمایی می کند و هر ساله از سوی گردشگران به عنوان ایده آل ترین مقصد سفر مورد انتخاب قرار می گیرد.

درباره روستای آلوارس

برای رفتن به روستای آلوارس با خرید بلیط اتوبوس سرعین نیاز دارید که ضمن مقرون به صرفه بودن شما را با مناظری بکر و خیره کننده در مسیر نیز آشنا می سازد. دامنه های مخملین سبلان، چشمه های جوشان، آبشارهایی که همچون عروسی نجیب بر فراز کوه دامن گشوده اند، جنگل های پراکنده و تابش درخشان خورشید تابلویی بی نظیر از فردوسی زمینی را به تصویر می کشاند. تمام این پوسترهای زنده به همراه آب و هوایی ناب به ویژه در بهار و تابستان دل و جان هر بیننده ای را می رباید و هر اندازه در دامنه ی مهربان سبلان سیر و سیاحت کنید، نه خسته می شوید ونه تاب دل کندن از آن را خواهید داشت. از سویی دیگر وجود پیست های اسکی نسبتا طبیعی که در منطقه آلوارس قرار دارند، می تواند زمستانی تکرار نشدنی را برای شما به ارمغان بیاورد. چشمه های خروشانی که از ارتفاعات سبلان به رودخانه روستا سرازیر اند مکانی عالی برای پرورش انواع ماهی آزاد و قزل آلا به شمار می رود؛ و اشخاصی که به ماهیگیری در آب های آزاد علاقه مندند توصیه می کنیم حتما سفر به آلوارس را در صدر تفر یحات خود بگنجانند.

اگر به آذربایجان پرافتخار رفتید دیدار از روستای آلوارس را از دست ندهید و سر فرصت از تمامی نقاط دیدنی این محدوده بازدید نمایید. سرعین و چشمه های آبگرمش برای کمتر کسی ناشناخته است و تضادی دلنشین در کنار پیست اسکی آلوارس پدید آورده اند. مسافتی حدود 12 کیلومتر را از سرعین به سمت غرب بروید تا با نمای دلنشین روستای آلوارس رو به رو شوید و زیباترین عکس ها را در آلبوم خاطرات خود به ثبت برسانید. جاده ای که آلوارس و سرعین را به هم متصل کرده نیز خودش به تنهایی بخشی از جاذبه های گردشگری آذربایجان محسوب می گردد، پیچ و تاب جاده که به شکلی منحصر به فرد با درختان سرسبز و آبشارهای کوچک و بزرگ احاطه شده است و کمی دورتر دشتی پراز شقایق های سرخ که توجه هر بیننده ای را به خود جلب می کند، به همراه نسیمی خنک که بوی طبیعت بکر را به مشام می رساند، را در هیچ جای جهان نمی توان یافت.

https://mrbilit.com/mag/alvaresi/

شناخت مختصری از کردستان عراق 

قبل از بررسی وضعیت کاری در اربیل عراق مایلیم شما را با وضعیت سیاسی و اقتصادی و فرهنگی اربیل عراق آشنا کنیم.

 حکومت اقلیم کردستان به لحاظ اقتصادي و سیاسی قويتر میشود. صنعت نفت کُرد با وجود تهدیدهاي بغداد به تلافی در مقابل خریداران نفت کُرد، پررونق می باشد .

همین دلیل باعث رشد اقتصاد و بازارکار در کردستان به نسبت حکومت محلی عراق و یا بغداد و بصره شده است.

اقلیم کردستان به لحاظ مالی خودکفاست و پیوندهاي نزدیکی با آنکارا و در سطح نازلتري با تهران دارد. بغداد اهرمی ضداقلیم کردستان را دیگر در دست ندارد و مذاکرات حول تقسیم عواید، صادرات نفت و وضعیت کرکوك و دیگر نواحی مورد اختلاف که اقلیم در آنجاها پایگاه محکمی دارد، دور میزند.

اقلیم میتواند یا به طور یکجانبه اعلام استقلال کند یا جدایی خود را با حکومت مرکزي عراق مذاکره کند.

بغداد به یکی از این  دو دلیل وادار میشود به مذاکرات جدایی بپیوندد: 1 بغداد استقلال کُردها را اجتنابناپذیر میداند و تصمیم میگیرد خسارات آن را با مذاکره و توافق کاهش دهد،

2- بغداد حساب میکند که در درازمدت با تسهیل استقلال کُردستان و توسعهي روابط دوجانبه قوي خیلی بیشتر عاید خود میکند تا با ضدیت با آن و ایجاد یک دشمن در مرزهاي خود. این سناریو سالها طول میکشد تا شکل بگیرد و در آینده گسترش مییابد، در صورتی که سناریوهاي دیگر چنین استعدادي ندارند. به لحاظی، زمینه براي چنین نتیجهاي قبلاً با توافق ۲۰۱۴ بین حیدر العبادي نخستوزیر عراق و مسعود بارزانی دربارهي تقسیم عواید و سهم کُردها در صادرات نفت عراق فراهم شده است.
 بغداد از بروز بی اعتمادي در آنکارا و تهران و مخالفت با استقلال کُرد در آن پایتختها سود می برد.

اقلیتهاي داخل اقلیم کردستان (مثلاً عرب و ترکمن) در برابر زندگی در دولت جدیدي که وطن کُردها شناخته میشود و نه دولتی که اتفاقاً داراي اکثریتی از جماعات کُرد است، مقاومت خواهند کرد.

گفتنی است، اقلیم کردستان، دارای یک نیروی نظامی شصت هزار نفره، سرویس اطلاعاتی – امنیتی مستقل، کابینه، پلیس و سایر ملزومات کشورداری و حکومت داری است و علاوه بر این با صادرات نفت خود از طریق ترکیه به بازاراهای جهانی، بغداد را در شرایط دشواری قرار داده است.

وضعیت دین و فرهنگ مردم اربیل عراق 

اتباع کشور ایران می‌توانند بدون اخذ روادید و از طریق مرز زمینی تمرچین در پیرانشهر و مرز باشماق در مرز مریوان و همچنین مرزهای هوایی به این شهر سفر نمایند. طول مدت سفر و اقامت ۳۰ روزه می‌باشد (طول مدت سفر را در مرز ورود با مهر در گذرنامه قید می کنند) و قبل از پر شدن سی روز باید از کردستان عراق خارج شوید و برای ورود مجدد به کردستان عراق دوباره از مرزهای ایران اقدام کنید.

دین اکثریت مردم اربیل عراق و یا در حالت کلی تر کردستان عراق اسلام است و مذهب سنی می باشند.

زبان اغلب مردم اربیل کردی و با لهجه هورانی صحبت می کنند در صورتی که لهجه مردم کرد زبان کشور ایران کردی سورانی می باشد.

از لحاظ امنیت اگر مورد بررسی قرار بدهیم, امنیت این کشور چون یک کشور خودمختار است و مخصوصا اربیل که منطقه آزاد است خیلی بالاست بهمین دلیل شرایط زندگی نیر مناسب می باشد.

منطقه اقلیم کردستان جمعیتی، حدود 5.2 میلیون را در خود جای داده است. کردها اکثریت بافت اقلیم کردستان را تشکیل می‌دهند، ترکمنان دومین گروه جمعیتی و بعدتر گروه‌های قومی چون ایزدی‌ها، مسیحیان شامل (آشوریان، کلدانی، سورانی) از باشندگان کردستان عراق هستند.

 اجزای فرهنگ کردستان عراق شباهت زیادی به فرهنگ ایرانی دارد؛ از جمله خویشاوندی زبانی و آداب و رسوم و جشن‌هایی مانند جشن ایرانی نوروز که جشن اصلی در منطقه کردستان عراق نیز به ‌شمار می‌رود. البته در این منطقه اقوامی مانند ترکمن‌ها آشوری‌ها، ارمنی‌ها، عرب‌ها، ایزدی‌ها، شبک‌ها و مندائی‌ها نیز ساکنند که ویژگی‌های جدای فرهنگی خود را نیز دارا هستند.

وضعیت اقتصادی اربیل عراق

اقتصاد اقلیم کردستان عمدتا متکی به درآمد‌های نفتی، کشاورزی، ساختمان و گردشگری بوده است. در سال ۲۰۱۳ بیش از ۹/ ۲ میلیون گردشگر از اربیل دیدن کردند و این شهر در سال ۲۰۱۴ پایتخت گردشگری عربی لقب گرفت اگرچه اکثر ساکنان آن عرب نیستند. همچنین در طی این سال‌ها دولت اقلیم تلاش کرده میزان آزادسازی اقتصادی را افزایش داده و موانع کسب‌و‌کار و تجارت آزاد را برطرف کند. برای مثال دریافت مجوز برای راه‌اندازی یک کسب‌و‌کار کوچک کمتر از یک هفته زمان می‌برد. طی سال‌های اخیر در اقلیم کردستان ۶ منطقه ویژه اقتصادی راه‌اندازی شده است که در آن برخی از بزرگ‌ترین تولیدکننده‌های مواد غذایی، مواد شیمیایی و دارویی فعالیت می‌کنند؛ به‌گونه‌ای که ۴۰ درصد تولید اقتصادی اقلیم کردستان در این مناطق انجام می‌گیرد.

در چند سال گذشته، وضعیت اقتصادی و امنیتی کردستان عراق بهبود یافته و این منطقه به بازاری برای کالاهای کشورهای منطقه تبدیل شده است. در ابتدا ایران یکی از بزرگترین شرکای تجاری حکومت اقلیم کردستان عراق بود. نوزاد هادی، استاندار اربیل می گوید: «ایران در زمان رژیم صدام حسین برای مبارزان عراقی، به خصوص ما کردها پناهگاهی بود. این باعث شد خیلی از ما در آنجا زندگی کنیم و پیوندهایی تاریخی بین ما ایجاد شود و این رابطه تا به امروز ادامه دارد».

اما در بازار به شدت مصرف گرای کردستان، این کالاهای ساخت ترکیه هستند که بازار را اشغال کرده، نه کالاهای ایرانی. یکی از مغازه داران بازار اربیل می گوید: بیشتر کالاهای او ساخت ترکیه است، زیرا مردم کالای ترک ها را ترجیح می دهند.

کمتر از ۲۰۰ شرکت ایرانی در کردستان عراق فعال هستند، اما بیش از ۸۰۰ شرکت ترکیه در زمینه های تجارت، صنعت نفت و طرح های بزرگ عمرانی منطقه فعالیت دارند. پروژه یک میلیارد دلاری ساخت فرودگاه بین المللی اربیل توسط ترک ها انجام شد.

نوزاد هادی می گوید: عدم استقبال کردها از کالا های ایرانی به دلیل توسعه اقتصادی اقلیم کردستان است که سطح زندگی مردم را ارتقا داده و بنابراین آنها به دنبال کالاهای مرغوب هستند.

به گزارش «تابناک»، فرید حق پناه شامگاه جمعه در گفتگو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: بنابر اعلام مدیر مرز طرف مقابل و براساس دستورالعمل واصله از وزارت منطقه اقلیم کردستان عراق، اتباع کشورمان می‌توانند با داشتن گذرنامه رسمی (با حداقل شش ماه تاریخ اعتبار) از طریق سه مرز رسمی باشماق در مریوان، حاجی عمران در پیرانشهر و پرویزخان در قصرشیرین وارد اقلیم کردستان شوند.

وی اضافه کرد: در بدو ورود، تست ابتلا به ویروس کووید ۱۹ (کرونا)، در واحد بهداشت عراق از آن‌ها گرفته و در صورت منفی بودن نتیجه آن، اجازه ورود به داخل خاک اقلیم داده می‌شود.

مدیرکل گمرک باشماق مریوان یادآور شد: به مسافرین خروجی از این مرز، بویژه اتباع عراقی توصیه می‌شود نسبت به نوع و میزان کالا‌های همراه خود، توجه لازم داشته باشند چرا که مطابق دستورالعمل واصله، مامورین گمرک مستقر در سالن مسافری از خروج کالا‌های اساسی مورد نیاز هموطنان نظیر آرد و نان، برنج، روغن (جامد و مایع)، شکر و قند، گوشت (قرمز و سفید) حتی به میزان کم، ممانعت و جلوگیری به عمل می‌آید.

گمرک مریوان در زمینه ترانزیت، صادرات، امور مسافری و مقدار قابل توجهی در بخش واردات فعال است، گمرکات استان کردستان با شعب سنندج، باشماق مریوان، سیرانبند بانه به فعالان اقتصادی خدمات گمرکی ارائه می‌کند.

لطفاً برای آشنایی خوانندگان ایرانی، مختصری از سوابق سیاسی و تحصیلات خودتان بیان کنید؟
من چنارسعد عبدالله اهل شهر اربیل در کردستان عراق و متولد سال ۱۹۷۴ هستم. تحصیلات ابتدایی را در اربیل و مقاطع راهنمایی و دبیرستان را در ایران در شهر ارومیه گذراندم. پس از آن برای دانشگاه به کردستان عراق بازگشتم. دارای مدرک کارشناسی ارشد در رشته جامعه‌شناسی و دکترا در همین رشته هستم. کارشناسی ارشدم در رشته جامعه‌شناسی سیاسی و دکترا نیز در رشته جامعه‌شناسی آموزش‌وپرورش است.

پس از آن که چند سال به عنوان استاد دانشگاه فعالیت داشتم، در سال ۲۰۰۵ نماینده پارلمان برای مدت یک سال شدم. پس از آنکه کابینه پنجم دولت تشکیل شد از بنده به عنوان عضو پارت دموکرات کردستان درخواست شد وزیر امور شهیدان و انفال‌شدگان شوم. از این رو، در سال ۲۰۰۶ در مقام وزیر شروع به کار کردم. پس از اتمام کابینه پنجم و آغاز به کار کابینه ششم، دیگر در وزارت باقی نماندم و به دانشگاه بازگشتم. امسال در ماه دسامبر هنگام برگزاری کنگره پارت دموکرات کردستان، خود را برای ریاست پارتی کاندیدا کردم و در کنگره رأی آوردم . اکنون عضو انجمن ریاست پارت دموکرات کردستان هستم.

آیا تاکنون کتاب، مقاله و آثاری منتشر کرده‌اید؟
بله، می توانم بگویم از سال ۲۰۰۰ به طور مداوم در روزنامه‌های کردستان کار کرده‌ام. از نشریه «خه بات»، فعالیت خود را شروع کردم و در سال ۲۰۰۳ در مرکز دانشگاه روزنامه‌ای را به نام «راه» منتشر کردیم، که بنده صاحب امتیاز آن بودم. این نشریه به مدت دو سال انتشار یافت. در سال‌های بعد به طور مستمر نوشته‌هایم را در روزنامه‌های مختلف منتشر کردم. همواره تلاش کرده‌ام که از کار روزنامه‌ای و رسانه‌ای جدا نشوم. اکنون به صورت هفتگی سرمقاله روزنامه «هولیر» را می‌نویسم. با این حال، همزمان به طور مستمر به کار پژوهش نیز مشغول هستم. هر دو پایان‌نامه ارشد و دکترای من نیز به صورت کتاب چاپ شده است. حالا نیزمشغول پژوهشی دیگر با موضوع «خانواده در جامعه کرد» هستم که در مراحل پایانی خود قرار دارد و امیدوارم آن را نیز در آینده نزدیک چاپ کنم. برنامه‌های بسیاری دارم امّا فعالیت در حوزه سیاسی و اداری، بسیار مانع بوده است که به حوزه علم بیشتر اهمیت دهم.

آیا برای دولت و حکومت منطقه‌ای نیز کار پژوهشی و مطالعاتی انجام داده‌اید؟
به صورت مستمر؛ من به کار پژوهش و نظرسنجی بسیار اهمیت می‌دهم؛ باید پیوسته کار نظرسنجی انجام شود و نظر مردم با پرسش‌های اجتماعی مختلف گرفته شود. به همین دلیل به صورت مستمر در مرکز دانشگاه، علاوه بر راهنمایی پایان‌نامه‌های دانشجویان، با همکاری دیگر افراد دانشگاهی تلاش کردم که در این حوزه نیز فعالیت کنم.

به لحاظ موقعیت اجتماعی، زن‌ها پیش از ۱۹۹۱ که صدام دستش از کردستان عراق کوتاه شد چه موقعیت و جایگاهی داشتند و اکنون در چه وضعیتی قرار دارند؟
تا پیش از سال ۱۹۹۱ وقتی از زن، کار زنان، فعالیت زنان و به ویژه زن کرد عراق پرسش می‌شد، در ارتباط و پایبندی با آن وضعیت سیاسی حاکم بر منطقه، کردستان عراق و کل کشور بود. تا پیش از سال ۱۹۹۱ زن کرد چندان در تحصیل، اشتغال و فعالیت در سایر حوزه‌های مختلف آزاد نبود. به همین دلیل پیش از سال۱۹۹۱ آن زنانی که می‌خواستند کار کنند و آن‌هایی که به صورت عمومی در رسانه‌ها حضور داشتند و یا در حوزه سیاست به شیوه عمومی فعالیت می‌کردند، بیشتر زنانی بودند که نسبت به رژیم بعث تمایل و علاقه‌ای داشتند. از آنجا که کردها به طور مداوم در حال نبرد و یا پیشمرگه در کوهستان بودند و احزاب کردستانی دشمن رژیم صدام و دیکتاتوری بودند، تنها تعداد کمی از زنان کرد به استقبال خواسته‌های رژیم بعث می‌رفتند و در نهادهای مدنی حضور می‌یافتند و با رژیم همکاری داشتند.
بنابراین می توانم بگویم پیش از سال ۱۹۹۱، فعالیت و کار کردن زنان به مانند آنچه پس از سال ۱۹۹۱ روی داد، نبود. پس از سال ۱۹۹۱ که کردستان آزاد شد و احزاب سیاسی بازگشتند، تغییراتی در وضعیت زنان رخ داد. هرچند به لحاظ اجتماعی نمی‌توانم ادعا کنم تغییرات زیادی روی داده‌است. تا سال ۱۹۹۵، زنان احساس می‌کردند موقعیتی که در آن قرار دارند چه به لحاظ اداری و چه سیاسی و رسانه‌ای به خود آنان تعلق دارد و خودشان مالک آن هستند. این رژیم را متعلق به خودو رژیمی می‌دانستند که همیشه آرزوی آن را داشتند. سیاست و حاکمیتی که خود را صاحب‌خانه آن می‌دانستند. به همین دلیل تلاش می‌کردند که همه در آن مشارکت داشته باشند و کمتر دوری می‌جستند. با این وجود، شرایط و سنت اجتماعی و نظام مردسالاری که در کردستان وجود داشت به نوعی مانع از آن بود که زنان در این عرصه وارد شوند. اما حداقل ترس سیاسی از کسی که به او خدمت می‌کنید در میان نبود.
از سال ۱۹۹۶ به بعد هر ساله این حرکت به طور مداوم در حال شکوفا شدن است. بعد از آن که دروازه کردستان عراق به روی مردم کشورهای خارجی بویژه کشورهای اروپایی گشوده شد، درآمیختگی فرهنگی نیز به مدد آمد تا حرکت‌هایی به نام دموکراسی، حقوق بشر و فمینیسم به وجود آید. این کارها با این هدف آغاز شد که نظام اجتماعی که در کردستان عراق بود، بویژه ستم مردسالاری کمرنگ و ضعیف شود و فرصت بیشتری برای زنان مهیا گردد. البته نمی‌توانم بگویم این حرکت‌ها سریع و موفق بود؛ مشکلات بسیاری هم پیش آمد.
در سال‌های ۶ ـ ۱۹۹۵ چرخشی در کردستان روی داد که به نوعی بازگشت به عقب محسوب می‌شود و آن هم جنگ داخلی بین پارتی و اتحادیه بود. البته قبلاً هم جنگ داخلی میان احزاب کردستانی، ترکیه و پ.ک.ک به وجود آمده بود. بعدها رشد و شکوفایی احزاب اسلامی سیاسی در کردستان نیز عاملی شد برای بازگشت به عقب. هنگامی که کل جامعه عقب می‌ماند بدون شک زنان نیز به عنوان بخشی از مردم جامعه دچار عقب ماندگی می‌شود. اما گسترش حرکت اسلام سیاسی در کردستان، به شیوه‌ای دیگر مانعی در مقابل فعالیت زنان در حوزه‌های گوناگون بود. اهمیت دادن به بحث حجاب را در این دوره می‌بینیم.

بحث حجاب از گذشته برایشان مطرح بود یا اکنون هست؟
کرد عراقی یک ملت مسلمان است و در پیروی کردن از آداب اسلامی در بسیاری اوقات از جمله ملت‌هایی به شمار می‌رود که بسیار پایبند و مقید به آیین خود بوده است. ولی به لحاظ فرهنگی، کردها دارای فرهنگ متفاوتی هستند. زنان کرد تا اندازه زیادی آزادی داشته‌اند و صورتشان پوشیده نبوده است. حجابی که اکنون زنان کرد از آن استفاده می‌کنند یک حجاب کردی نیست. این نوع حجاب و از بیرون از فرهنگ ما تحمیل می‌شود.

منظورتان از این که می‌گویید حجاب از بیرون وارد شده است چیست ؟
گمان می‌کنم این یک فرهنگ عربی است.

آن نظام پدرسالاری یا مردسالاری که اشاره کردید، توسط رژیم بعثی تقویت می‌شد یا جامعه شما مقاومت می‌کرد؟ چون به هر حال از این منظر نظام بعثی مترقی‌تر از نظام‌های سلطنتی سنتی عربی بود؟ به نظر می‌رسد ساختار قبیله‌ای و سنتی خانواده‌های کرد درصدد حفظ نظام اجتماعی هستند.
بدون شک در زمان بعث سیاستی وجود داشت که با فلسفه بعث در ارتباط بود. این رژیم در برخی موارد با سختی و فشار، سیستم اجتماعی را نیز تغییر می‌داد. زنان را به خدمت سربازی می‌برد. زنان را در گروه‌های تئاتری قرار می‌داد. همه این‌ها به اجبار در خدمت خود او بود. پس از سال‌های دهه ۸۰ حکومت عراق به نوعی نشانه‌های مجامله طیارات اسلامی را تبلیغ می‌کرد. به همین دلیل کلمه الله اکبر را به پرچم خود اضافه کرد، تا اعلام کند که من نیز با جهان اسلام و همسو با آن هستم. در حقیقت می‌خواهم به شما بگویم در بسیاری اوقات در سیاست به خاطر حفظ منافع موقعیت گروه از دین استفاده می‌شود. این استفاده گاهی منجر به وقوع تخلف می‌شود و گاهی هم به مدنیت و پیشرفت می‌انجامد. دین به ویژه دین اسلام بسیار قابل تفسیر است و این بستگی به آن دارد که طرف‌ها چگونه از آن استفاده می‌کنند.

مجله مستر بلیط باز هم به جمع شما عزیزان و علاقه مندان به سفر آمده است تا یکی دیگر از بهترین جاذبه های گردشگری ایران باشکوه را به حضورتان معرفی نماید. ایران عزیز با تنوع بالای آب و هوایی و زیباترین مناظر طبیعی سهم بسزایی در امور توریستی ایفا می نماید. از مجموعه قسمت های قابل توجه به شهرستان گلپایگان بوده و در غرب استان اصفهان قرار گرفته است. با شنیدن نام گلپایگان به یاد ناب ترین کباب ها می افتیم و و از همین رو نام این شهرستان به عنوان مهد کباب ایران شهرتی جهانی یافته است. گلپایگان با آب و هوایی بسیار معتدل قدمتی مرتبط به دوره ی قبل از اسلام و سلسله ی کیانی دارد. همای دختر بهمن کیانی را اولین موسس و موثرترین شخصیت در ساخت گلپایگان می دانند.

درباره تنگه غرقاب

روستای غرقاب از توابع شهرستان گلپایگان منطقه ای بسیار سرسبز و خوش منظره به شمار می رود، که طبق کاوش های باستان شناسی از دیرینگی کهن برخوردار بوده و با سنگ نگاره ها و صفحه های صخره ای منقش شده است با طرح شکار مهر تاییدی بر فرهنگ 7000 ساله ی خود می نهد. تنگه غرقاب بخشی خاطره انگیز از یک محدوده جغرافیایی است، که با گونه های مختلف جانوری، گیاهی و آثار تاریخی شگفت انگیز توانسته جذابیت بالایی در بین علاقه مندان به سیر و سیاحت به دست آورد. با قدم زدن در روستای تنگه غرقاب گویی صفحات کتابی بزرگ از داستان ها و افسانه های اساطیری را ورق می زنید و با اتفاقات و تاریخ کهنش هم مسیر می گردید. انواع سنگ نبشته ها و حکاکی های منحصربه فردی که بر دل کوه و سنگ نقش بسته اند به خوبی شیوه زندگی و فعالیت های وابسته به آن مانند شکار و آموزش جنگاوری را به نمایش می گذارند.

بدون شک در زمان های گذشته از گلپایگان و روستای تنگه غرقاب به عنوان شکارگاه بهره می برده اند، و از نوع نگاره ها مشخص می شود، جانوران فراوان و کمیابی در آن محدوده می زیسته اند. نکته جالب دیگر در مورد تنگه غرقاب وجود حیات، زندگی و رونق در تمام ادوار تاریخی است، زیرا در تمام بخش ها می توان آثار مرتبط با سلسله ها و حکومت های متفاوت را مشاهده نمود. از جمله سنگ نبشته ها در تنگه غرقاب کتیبه های مختلف به خط کوفی و حکاکی های مربوط به زمان ساسانیان بوده و تقریبا در تمام آن ها نقش های ثابتی همچون بز کوهی، آتش، شکار، درخت و هیزم به چشم می خورد. اگر به گلپایگان زیبا سفر کردید حتما سری به روستای تنگه غرقاب بزنید و ضمن آشنایی با تمدن کهن و پر افتخار این مرز و بوم خاطراتی فراموش نشدنی را برای خود و خانواده رقم بزنید. برای کسب اطلاعات جامع تر می تواندی به سایت مستر بلیط مراجعه نموده و از آخرین اخبار مرتبط با سفر، اقامت، ایاب و ذهاب، و هزینه های جاری آگاهی لازم را دریافت کنید.

https://mrbilit.com/mag/tangeh-gharghab/